โดย จรัล ดิษฐาอภิชัย
ผมเชื่อว่าผู้อ่านคงได้ยินคำพูดทำนองว่า “คนไทยลืมง่าย” มาบ้างไม่มากก็น้อย เช่น ลืมการปฏิวัติประชาธิปไตย 2475 เหตุการณ์นองเลือด 6 ตุลาคม 2519 เหตุการณ์พฤษภาคม 2535 กระทั่งเหตุการณ์ที่เพิ่งเกิดขึ้นเมื่อ 5 ปีที่แล้วคือ รัฐประหาร 19 กันยายน 2549
ลืมการกระทำทั้งความดีและความเลวร้ายของบุคคลและกลุ่ม ฯลฯ ลักษณะลืมง่ายนี้ นอกจากทำให้คนไทยอยู่กับความมืด ตาไม่สว่างมาตลอดแล้ว ยังทำให้คนไทยมีความสำนึกทางประวัติศาสตร์ค่อนข้างต่ำเมื่อเปรียบเทียบกับคนชาติอื่นๆ
ลักษณะนี้เกิดขึ้นมาได้อย่างไร บางคนบอกว่ามาจากความคิดจิตใจที่ดีของคนไทย ให้อภัย คิดว่าเรื่องแล้วก็ให้แล้วกันไป ไม่ต่อความยาวสาวความยืด ไม่อยากทำให้คนอื่นเสียใจ อยากลืม ไม่อยากจำ ซึ่งก็ไม่ผิด แต่ยังมีสาเหตุที่สำคัญอีกประการหนึ่งคือ การบิดเบือนประวัติศาสตร์และเจตนาของผู้ปกครอง มิให้คนไทยจำเรื่องราวทางประวัติศาสตร์
คนไทยส่วนใหญ่จึงไม่มีความรู้ประวัติความเป็นมาของชาติ บุคคลสำคัญๆ และเหตุการณ์ใหญ่ๆ ที่ก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมอย่างแท้จริง ด้วยประวัติศาสตร์ไทยทั้งในรูปการบอกเล่า พงศาวดาร และประวัติศาสตร์ทางการเมืองสมัยปัจจุบัน ส่วนใหญ่มิได้บันทึกเหตุการณ์ความเป็นจริง แต่มีการบิดเบือนข้อเท็จจริง
คงไม่ต้องย้อนหลังไปไกลถึงสมัยสุโขทัย สมัยกรุงศรีอยุธยา เอาตั้งแต่สมัยกรุงธนบุรีประวัติศาสตร์ไทยก็บิดเบือนไม่น้อย โดยเฉพาะเหตุการณ์ปลายรัชกาลกรุงธนบุรีคือ การจับและประหารชีวิตสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ประวัติศาสตร์ราชการเขียนถึงเหตุการณ์นี้ว่า เป็นการปราบดาภิเษกของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเพราะพระเจ้าตากสินสติวิปลาส (เป็นบ้า) ปกครองประเทศไม่ได้ แต่ความจริงเป็นการแย่งราชบัลลังก์ เนื่องจากพระเจ้าตากสินเป็นผู้กอบกู้ชาติจากการยึดครองของพม่า ที่มีการบันทึกไว้เป็นประวัติศาสตร์ มีการเรียนการสอนตั้งแต่โรงเรียนประถมศึกษาถึงอุดมศึกษา มีผู้สนใจศึกษาค้นคว้านำมาเล่าเป็นตำนานและเขียนเป็นหนังสือมากมาย
ที่สำคัญรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม พร้อมเหล่าพสกนิกรชาวไทยได้พร้อมใจกันสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์ประดิษฐาน ณ วงเวียนใหญ่ ฝั่งธนบุรี ซึ่งศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี คณบดีคณะจิตรกรรมฯ มหาวิทยาลัยศิลปากร ขณะนั้น เป็นผู้ออกแบบ ทางราชการจัดพระราชพิธีเปิดและถวายบังคมพระบรมราชานุสาวรีย์เมื่อวันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2497 ต่อมาทางราชการกำหนดให้วันที่ 28 ธันวาคมของทุกปี เป็นวันคล้ายวันเสวยราชย์ปราบดาภิเษกเป็นพระมหากษัตริย์ “วันสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช” ทำให้คนไทยจำนวนไม่น้อยได้เรียนรู้และมีความสำนึกทางประวัติศาสตร์ว่า พระองค์เป็นสามัญชนเชื้อชาติจีนที่เป็นกษัตริย์ผู้ทรงกอบกู้เอกราช สร้างรัฐไทยขึ้นมาใหม่จากซากปรักหักพัง พระองค์ทรงเป็นกษัตริย์ยิ่งใหญ่ และสร้างความสำนึกทางชาติแก่คนไทยไม่น้อย คนเสื้อแดงก็อ้างถึงพระองค์อยู่เสมอ
มาถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ การบิดเบือนประวัติศาสตร์มีมากกว่าทุกยุค โดยกรมพระยาดำรงราชานุภาพมีส่วนอย่างมากกับประวัติศาสตร์ยุคนี้ คงไม่ต้องสงสัยว่าการเสียดินแดนในสมัยรัชกาลที่ 5 เป็นเรื่องพระปรีชาสามารถตามคติ “เสียอวัยวะเพื่อรักษาชีวิต” การ “เลิกทาส” สำคัญกว่าการ “เลิกไพร่” การตั้งดุสิตธานีของรัชกาลที่ 6 เป็นการวางรากฐานประชาธิปไตยของประเทศไทย การปฏิวัติประชาธิปไตย 2475 เป็นการ “ชิงสุกก่อนห่าม” “ล้มเจ้า” และ “รัฐธรรมนูญฉบับแรก” ของประเทศไทยมาจากการพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
หนังสือแบบเรียนไม่ว่าระดับใดไม่เคยถือว่าเหตุการณ์ 2475 มีความสำคัญคือการ “ปฏิวัติ” แต่จะเรียกว่า “การเปลี่ยนแปลงการปกครอง” และเรียกคณะผู้นำการปฏิวัติว่า “คณะราษฎร์” มิใช่ “คณะราษฎร” โดยเฉพาะนายปรีดี พนมยงค์ รัฐบุรุษ ผู้นำคณะราษฎรคนสำคัญ ถูกโจมตีว่านิยมคอมมิวนิสต์บอลเชวิค ต่อมายังถูกกล่าวหาว่ามีส่วนในกรณีสวรรคตของรัชกาลที่ 8 กระแสการโจมตีและบิดเบือนประวัติศาสตร์การปฏิวัติมิถุนายน 2475 มีมาตลอดจนถึงทุกวันนี้
ผมเองก็ได้รับอิทธิพลความคิดเช่นนั้น เรียกเหตุการณ์ 24 มิถุนายน 2475 เป็นการเปลี่ยนแปลงการปกครอง และเรียกคณะปฏิวัติว่า “คณะราษฎร์” มาตั้งแต่เรียนมัธยมฯ จนเมื่อมาเรียนมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ระหว่างปี พ.ศ. 2510-2514 จึงพบว่าบรรดาอาจารย์รัฐศาสตร์ดังๆสมัยนั้น เช่น นายกมล สมวิเชียร นายกระมล ทองธรรมชาติ นายพงศ์เพ็ญ ศกุนตาภัย นายเสน่ห์ จามริก นายนิพนธ์ ศศิธร นายเกษม ศิริสัมพันธ์ นายอนันต์ สมุทวนิช ฯลฯ ล้วนแต่คิดว่า 24 มิถุนายน 2475 เป็นการทำ “รัฐประหาร” (coup d’etat) ของคณะราษฎร์ ไม่ใช่เป็นการ “ปฏิวัติ” (revolution) จนกระทั่งหลังกรณี 14 ตุลาคม 2516 ผมจึงถือว่าเหตุการณ์สำคัญทางการเมืองดังกล่าวเป็น “การปฏิวัติประชาธิปไตย”
การบิดเบือนประวัติศาสตร์เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองมีอีกหลายครั้ง โดยเฉพาะตั้งแต่รัฐประหารของจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เมื่อ 16 กันยายน 2500 ที่บิดเบือนว่าเป็นการ “ปฏิวัติ” และเรียกคณะของตนเองเป็นคณะปฏิวัติ และรัฐประหารครั้งที่ 2 ของจอมเผด็จการคนนี้เมื่อ 20 ตุลาคม 2501 ก็เรียกว่าการ “ปฏิวัติ”
รัฐประหารของจอมพลถนอม กิตติขจร เมื่อ 17 พฤศจิกายน 2514 ที่ตั้งตนเองเป็นคณะปฏิวัติ รัฐประหาร 20 ตุลาคม 2520 นำโดย พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ ก็บอกว่าเป็นการปฏิวัติ ฯลฯ แม้แต่การทำรัฐประหาร 6 ตุลาคม 2519 จะใช้ชื่อใหม่ “คณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดิน” รัฐประหารของ “คณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ (รสช.)” เมื่อ 23 กุมภาพันธ์ 2534 จนถึงรัฐประหารครั้งสุดท้ายของ “คณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (คปค.)” ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น “คณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ (คมช.)” นั้น คนส่วนใหญ่ยังถือเป็นการปฏิวัติรัฐประหาร เพื่อบิดเบือนเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ ทำให้คนไทยสับสน จำแนกไม่ออกว่าอะไรเป็นรัฐประหาร อะไรเป็นการปฏิวัติ พากันเรียกอย่างติดปากว่า “ปฏิวัติรัฐประหาร” อันเป็นการหลอกลวงทางการเมือง และทำให้ “การปฏิวัติสามานย์” เปลี่ยนไป
อีกด้านหนึ่งประวัติศาสตร์ราชการมักใส่ร้ายป้ายสีการต่อสู้ของไพร่ ของประชาชนมาตลอด ดังในรัชกาลที่ 5 “ขบถผู้มีบุญ” ในภาคอีสานก็เรียกเป็น “ขบถผีบุญ” สมัยมีพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.) การเคลื่อนไหวต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยเรียกร้องสิทธิประโยชน์อันพึงมีพึงได้ของกลุ่มต่างๆจึงมักถูกกล่าวหาว่ามีคอมมิวนิสต์อยู่เบื้องหลัง และช่วงหนึ่งโยนให้เป็นมือที่ 3 ในกรณี 14 ตุลาคมอันยิ่งใหญ่ว่า พล.อ.กฤษณ์ สีวะรา เป็นผู้สร้างสถานการณ์ หรือเป็นฝีมือของผู้ต้องการล้มขุนศึกกลุ่ม “ถนอม-ประภาส”
กรณีนองเลือด 6 ตุลาคม 2519 กล่าวหาว่ามีคนจีน-ญวนเข้าร่วม กรณีพฤษภาคม 2535 ที่เรียก “พฤษภาทมิฬ” พล.ต.จำลอง ศรีเมือง ก็ถูกกล่าวหาว่าพาคนไปตาย การต่อสู้ของแนวร่วมประชาธิปไตยขับไล่เผด็จการ (นปก.) หรือกลุ่มแนวร่วมประชาธิปไตยต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ (นปช.) ของคนเสื้อแดง ก็ถูกกล่าวหาว่าอดีตนายกรัฐมนตรี พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร อยู่เบื้องหลัง กระทั่งกรณี 10 เมษายน-19 พฤษภาคม 2553 ก็กล่าวหามีคนเสื้อดำและกลุ่มผู้ก่อการร้าย เป็นต้น
การบันทึก การศึกษา การเรียนรู้ และการตีความประวัติศาสตร์ดังที่ยกตัวอย่างมา จึงไม่อาจสร้างความสำนึกทางประวัติศาสตร์ได้มากนัก ทำให้ความสำนึกทางประวัติศาสตร์ของคนไทยค่อนข้างต่ำ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น